Sağlık Açısından Egzersiz ve Spor
Sağlık ve Egzersiz İlişkisi
İlk insanlar, günlük yaşantısı içinde birçok hareketi yapıyordu. Hatta bugün bizim spor olarak yaptığımız bir çok hareketi gereksinim olarak yapmaktaydı. Yani, karnını doyurabilmek için avlanmak, atlamak, zıplamak, koşmak, çeşitli tehlikeli hayvandan kaçmak için tırmanmak gibi çok geniş bir hareket kapasitesine sahipti.
Günümüzde, teknolojinin hızla ilerlemesi ve şehir hayatının da bir sonucu olarak, fiziksel hareketlerimiz oldukça kısıtlı bir hal almış durumdadır.
Büyük çoğunlukla makineleşen işlerimiz zamana bağımlı hale gelerek, daha fazla iş için daha çok zaman ayırmak gerekir duruma gelmiştir. Bunun sonucunda fiziksel aktivitelerden uzak kalınmasına, hatta bazılarının hayatları boyunca hiç bu tür aktiviteler içine girmemelerine sebep olmuştur. Günümüzde ürünlerin çoğu makinalar tarafından elde edilmektedir. Halbuki yüz yıl önce kas gücüne dayalı ürünler daha fazlaydı. Buna bağlı olarak günümüzde kas gücünün önemini yitirmesi ve makineleşen insanların tamamen zihinsel ve psikolojik dayanıklılık gerektiren bir performans göstermeleri gerekir hale gelmiştir. Bunun bir sonucu olarakta, çağımızın en önemli hastalıklarından biri olan 'stres' ortaya çıkmıştır. Bugün ölümlerin ve çeşitli hastalıkların büyük bir bölümü kalp-damar sistemindeki rahatsızlıklar sonucu gerçekleşmektedir. Bunun dışında tamamen hareketsizlik sonucu oluşan kas ve eklem ağrıları, bel ağrıları gibi rahatsızlıklar da artmıştır.
TANSİYON
Tansiyon, kalp kasının kasılarak kanın pompalanması sonucu, atar damarların iç bölgelerinde oluşan basınçtır. Bu sistemde herhangi bir nedenle negatif etki oluştuğunda, kan basıncı artarak atar damarlara binen baskıyı arttırır. Bu durum 'yüksek tansiyon' olarak bilinir. Yüksek tansiyon genetik olabildiği gibi, beslenme, psikolojik nedenler ve yetersiz egzersiz gibi etkenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir. İleri yaşlarda ortaya çıkabilecek ciddi rahatsızlıklara zemin hazırlar. Yapılan düzenli egzersizler, hormonlar ve sinirler üzerindeki etkileriyle beraber rahatlama durumu oluşturarak, tansiyonu pozitif yönde etkiler.
KOLESTEROL
Kolesterol kimyasal bir durumdur. Bu yüzden kimyasal bir sınıflandırılmaya tabidir. Et ve süt ürünlerinde bulunur. Ayrıca karaciğer tarafından da üretilir. Kolesterolün vücut tarafından kullanıldığı alanlar; yiyecekleri öğütmede, sinir uyarıcılarını taşımada ve seks hormonlarının yapılanmasında kullanılır. Vücudumuz belirli kimyasal dengeler üzerine kurulu olduğu için, kolesterolün de fazlası zararlıdır. LDL-C tipi kolesterol halk arasında "kötü huylu kolesterol" olarak da bilinen kolesterol tipi, atar damarlarda birikim yaparak, kalbe giden kan ve oksijen miktarının azalmasına yol açar. Bunun sonucu da genelde kalp krizleridir. Bu noktada egzersiz, vücuttaki total kolesterolü düşüren ve HDL-C yani "iyi huylu" kolesterolü arttıran bir etkisi olduğu anlaşılmıştır.
STRES
Stres, ruhsal veya fizyolojik koşullara bağlı olarak gelişen, kontrol altına alınmadığında önemli hastalıklara yol açabilecek bir durumdur. Günümüz insanının yoğun yaşantısı, stresin devamlı artmasına neden olmaktadır. Stres sonucu vücutta, adrenalin ve epidefrin diye adlandırılan hormonlar salgılanır. Bunlar, vücut yapısını gergin tutar ve rahatlamayı önler. Eğer stresin önüne geçilmeyip de sürekli bir hal alması sonucunda, kalp ve dolaşım sistemi bozukluklarına yol açar.
Aşırı stresle geçen bir günün sonunda, vücudun çeşitli bölgelerinde kas ağrıları görülebilir. Egzersizlerle birlikte salgılanan, doğal ağrı gidericiler (endorfin ve seratonin) ağrıları ortadan kaldırır. Düzenli egzersiz yapan insanlar, stresli ortamlarda daha sakin olabilme avantajına sahiptir.
